ადამიანის გონებას არ ძალუძს სიკეთისა და ბოროტების გარჩევა; შენიღბული ბოროტება მას თითქმის ყოველთვის იოლად ატყუებს. და ეს ერთობ ბუნებრივია: კაცის გონება მცირეწლოვანია, ხოლო ბოროტი გულისსიტყვებით მასთან მეომართ აქვთ ასეთი ბრძოლის, მზაკვრობისა და ადამიანთა სულების შეპყრობის შვიდიათას წელზე მეტი ხნის გამოცდილება.

link

ბოროტი და კეთილი უნდა განასხვავოს გულმა - ეს მისი საქმეა. მაგრამ კვლავ საჭიროა დრო, სახარებისეული მცნებების გათავისება, რომ გულს განუვითარდეს ნატიფი გემოვნება, რათა გაარჩიოს სუფთა ღვინო ნაყალბევისგან... სანამ გული არ ისწავლის კეთილისა და ბოროტის გარჩევას, ძალზე სასარგებლოა გამოცდილი რჩევა მოყვასისა, ვინც ერთ წმინდა, ჭეშმარიტ აღმოსავლურ ეკლესიაშია აღზრდილი, ვინც ამ ეკლესიის მიმართ ეძებდა ნეტარ თავისუფლებას და ჰპოვა კიდეც... ეკლესიისადმი განუხრელი მორჩილების გარეშე არ არსებობს არც ჭეშმარიტი სიმდაბლე, არც ჭეშმარიტი სულიერი აზროვნება; გარეთ კი არის ფართო სივრცე, ბნელი სამეფო სიცრუისა და მისგან გამოწვეული თვითცდუნებისა.

link

მყვინთავი ზღვის სიღრმეში ეშვება, რათა ძვირფასი მარგალიტი მოიპოვოს - წმინდა მამებიც მიდიოდნენ უშინაგანეს უდაბნოში, იქ უღრმავდებოდნენ საკუთარ თავს, ნახულობდნენ ნაირგვარ უძვირფასეს მარგალიტებს: ქრისტიანულ სიმდაბლეს, ყრმის უბრალოებასა და უბოროტობას, ანგელოზთა სადარ უვნებობას, სულიერ განსჯასა და სიბრძნეს - ერთი სიტყვით, პოულობდნენ სახარებას... ერთმა მონაზონმა სისო დიდს უთხრა: ,,მე მუდამ ღმერთის ხსენებაში ვარ", ღირსმა სისომ უპასუხა: ,,ეგ არაა დიდი რამ - დიდი ის იქნება როდესაც თავს ყველა ქმნილებაზე უარესად მიიჩნევ".

link

link

ნეტარია სული, რომელიც ხედავს საკუთარ თავში დაბუდებულ ცოდვას! ნეტარია სული, რომელიც თავის თავში შეიცნობს პირველმამათა დაცემასა და ძველი ადამის სიძველეს! საკუთარი ცოდვის ასეთი ხედვა არის სულიერი ხედვა, საღმრთო მადლით სიბრმავისგან განკურნებული გონების ხედვა. აღმოსავლეთის წმინდა ეკლესია გვასწავლის მარხვითა და მუხლმოდრეკით გამოვითხოვოთ ღმრთისგან ჩვენი ცოდვების ხედვა.

link

link

გლოვისა და სინანულის გრძნობა ერთადერთია, რაც ესაჭიროება სულს, რომელიც უფლისგან საკუთარ ცოდვათა მიტევებას ითხოვს. ეს კეთილი ნაწილია! თუ იგი აირჩიე, ნუ დაკარგავ მას! ნუ გაცვლი ამ საგანძურს ფუჭ, ცრუ, იძულებით მოჩვენებით მადლმოსილ შეგრძნებებზე, ნუ წარწყმდები საკუთარი თავის ცდუნებით.

link

link

link

ლოცვისას მთლიანად სინანულს ჩაუღრმავდი. არსებობს განახლებული მდგომარეობა - ეს იცი - თუმცა ძველ მდგომარეობაში იმყოფები! ამიტომ მუდამ თან უნდა გდევდეს გლოვა და მაცხოვნებელი მწუხარება. უარყავ თავი შენი; მიბაძე წმინდა მოციქულს და ნუ შერაცხ უპატიოსნეს სულისა შენისა შენს თავს(შდრ. საქმე 20,24)! იგი შეაფასე მხოლოდ საკუთარი თავის განკითხვით. იყავი უანგარო ღმრთის წინაშე. არაფრით მისცე ნება თავს, რომ მადლის მოლოდინში იყო - ეს არის თვითცდუნებულთა, ჭეშმარიტებისაგან განგდებულთა მდგომარეობა და სწავლება. ისწრაფე, საკუთარი ცოდვები დაინახო, და ეცადე, მათზე იგლოვო - ესაა შენი საქმე. ხოლო ღმერთი აღასრულებს თავის საქმეს, რადგან იგი სარწმუნოა, აღგითქვა და აღგისრულებს კიდეც. მადლი მისია, ბოძებაც მისი ნებაა. რამდენიც უნდა განბანო შენი სამოსი, მაინც ნუ მიიჩნევ მას სპეტაკად, სულიერი ქორწილისთვის შესაფერისად - მსაჯულად ღმერთი გყავს.

link